Thursday, February 23, 2012

ေမာင္တင္ဆင္႔ ၏ ရထားေပၚက ကင္ဆာတေစၦ, အပိုင္း (၁၆)

 (ထမင္းသည္ေတြ၊ မုန္႔သည္ေတြ၊ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ေတြ၊ စသည္ျဖင့္ ေဈးသည္ေပါင္းစံု ခရီးသည္ ေပါင္းစံု တိ႔ု၏ အသံဘလန္ မ်ားကို ကၽြန္ေတာ္ၾကားေယာင္ေနမိပါသည္.။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အပူဒဏ္ ကို ခါးစည္းခံရင္း ပလက္ေဖာင္းေပၚမွာ ဆင္းေလွ်ာက္ေနမိသည္။ ရသည္ကေလးတခ်ိဳ႕၊ အခ်ဥ္သီး စိတ္ေရာင္းသူ၊ ကြမ္းယာသည္တစ္ဦး ႏွစ္ဦး။ ဟိုဘက္ စႀကၤန္ေခါင္းမိုးမွာ ခ်ိတ္ဆြဲထားသည့္ တီဗီသတင္းကို ေမာ့ၾကည့္ေနသူ ေလးငါးေယာက္။ ထမင္းဆိုင္ေတြ၊ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ေတြ၊ ဘယ္ေရာက္သြားပါလိမ့္။ ရွင္းလင္း ေသြ႕ေျခာက္ ေနေသာ ဘူတာမွာ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ရထားႀကီး တစ္နာရီၾကာမွ် အိပ္ေမာက် ေနခဲ့ပါသည္။) ကို ဆက္ဖတ္ရန္..........

ေနျပည္ေတာ္ရထား က ၅း၂၅ မွာ ဘူတာ ဝင္လာျပီး ကြ်န္ေတာ္တို့ကို ျဖတ္ေက်ာ္သြားသည္။ သည္ ေတာ့မွ ကြ်န္ေတာ္ တို႕ ပလက္ေဖာင္းေပၚ လမ္းေလွ်ာက္ခြင့္ေပးတာကို နားလည္နိုင္ပါေတာ့သည္။
    ေအလာဘူတာကို ၇း၄၅ နာရီမွာ ေရာက္သည္။ ေအလာက ထြက္ေတာ့ အေမွာင္ရိပ္ေတြ စြန္းစ။ ရထားလမ္းေဘးတစ္ဘက္တစ္ခ်က္မွ ေရဗူးခ်လိုက္ပါဗိ်ဳ႕ ေရဗူး ခ်လိုက္ပါဗို်႕။ ရထားေပၚက လည္း ေသာက္ျပီး ပလပ္စတစ္ ေရဗူးခံြေတြကို ပစ္ခ်ျကသည္။ ကြ်န္ေတာ္တို့လည္း ပစ္ခ်။ သို့တိိုင္ ဒေရဗူးခ်လိုက္ပါဗို့်ဒ ဆိုေသာသနားစဖြယ္အသံေလးမ်ားက ကြ်န္ေတာ့္ခရီး သြားရာ၊ ျပန္ရာတစ္ ေလွ်ာက္လံုး လိုက္ပါလာသည္။ ေရဗူးခ်လိုက္ပါဗိ်ဳ႕...တဲ့လားကြယ္။

တျဖည္းျဖည္း အေမွာင္ရိပ္မ်ားနွင့္အတူ ပ်ဥ္းမနားဘူတာနား နီးလာသည္။ ေဟာ...ရထားက ရပ္သြားျပန္ သည္။ အပူရိွန္ကလည္းရထားတြင္းမွာ ျမင့္တက္ေန၏။ ေလေသြးလို့လည္း မေအးနိုင္။ ဘူတာေလးက မျကာမီ ကမွ ေပၚေပါက္လာတာထင္သည္။ ဘူတာက ဆိုင္ေလးတစ္ဆိုင္မွာ ဗီဒီယိုျပ ေနသည္။ ပဲြျကည့္သူ ေလးငါးေယာက္။ မီးစက္သံျကားေနရသည္။ ျမန္မာဟာသကား။ ကြ်န္ေတာ္ တို့ တဲြတြင္းက ဆင္းျက ျပန္သည္။ ဗီဒီယိုကို ေငးသည္။ ရန္ကုန္မွာ ျမန္မာဗီဒီယိုကားမျကည့္ျဖစ္ တာျကာျပီ။ ရထားေက်းဇူး ေျကာင့္ ျကည့္ရသည္။ ည ၈းဝဝ နာရီရိွျပီ။ ပ်ဥ္းမနားဘူတာမွာ နယ္ခံ စာေရးဆရာ ကဗ်ာဆရာ တခိ်ဳ႕ ကြ်န္ေတာ္တို႕ကို ေစာင့္ေနျကသည္။

အျမန္ရထားတစ္စီးက ကြ်န္ေတာ္တို့ကို ေမ်ာ္တက္သြားျပီးမွ  ကြ်န္ေတာ္တို့ ရထားထြက္ခြင့္ ရသည္။ ပ်ဥ္းမနား ဘူတာ ေရာက္ရန္ တစ္မိုင္ခန့္သာလိုေသာ ထို ' ျပည္ေတာ္ဝင္' ဆိုသည့္ဘူတာက ေလးမွာ ၁ နာရီ နွင့္ ၁၅ မိနစ္ျကာေအာင္ကြ်န္ေတာ္တို့ ရပ္ေတြငိုက္ျမည္း ေနခဲ့ရသည္။
    မီးရထားနွင့္ ခရီးသြာလွ်င္ သင္စိတ္ရွည္ရွည္ ထားပါဟု ဆိုပါရေစ။ ကြ်န္ေတာ္တို့ စိတ္ေတြ ကို (ဆိတ္ေတြမဟုတ္ပါ') ျကိုးျဖည္ လႊတ္ထား ရပါသည္။
    သို႕ေပမယ့္ ပ်ဥ္းမနားဘူတာေရာက္၊ ရထားတဲြ ေျပာင္းျပီးပ်ဥ္းမနားစာေပ မိတ္ေဆြမ်ားျဖစ္ ေသာ ဆရာေဇာ္ဝင္း ကို ကဗ်ာဆရာလိႈင္းထက္၊ အိုေအာင္တို႕နွင့္ ေတြ့ဆံုရျပီး ဘူတာအနီးက စား ေသာက္ဆိုင္ မွာ စကားေျပာဆိုစားေသာက္ျဖစ္ေသာအခါ ေပ်ာ္ရြင္ေနမိျပန္သည္။ သည္လိုပါပဲ ညစ္စရာကို ေပ်ာ္စရာ နွင့္ ေျဖေဖ်ာက္တတ္ ပါသည္။ပ်ဥ္းမနားသည္ ေနျပည္ေတာ္ျမိဳ႕သစ္ အရိပ္ေအာက္မွာရိွ သျဖင့္ လွ်ပ္စစ္မီး မ်ား ကေတာ့ ထိန္ထိန္ညီးေနသည္။

    ပ်ဥ္းမနားဘူတာမွ ထြက္ျပီးေနျပည္ေတာ္ ဘူတာသစ္ျကီးကို ခပ္ျဖည္းျဖည္းျဖတ္ရသည္။ လမ္းေတြက ရွင္းျပီး နီယြန္းမီးေတြ၊ ညလည္ေကာင္မွာ၊ ဘူတာကလည္း ရွင္းသန့္ထိန္လင္းေနပါသည္။ ေကာင္းေလစြ။
    ေမာင္ေနြထက္၏ ကေဖးဆိုင္ဆိုေသာ ကဗ်ာကိုသတိရသည္။
    ငါက
    လီဗီယြန္ ရဲ့ ရိုတြန္ကေဖး မွတ္လို့
    ထိုင္ေနတာ...
    ေလာက္ရဲွရဲ႕ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ျကီးျဖစ္ေနပါေရာလား။

၂း၁၅ နာရီမွာ ေပ်ာ္ဘြယ္ဘူတာကို ေရာက္သည္။ ကြ်န္ေတာ့္တို့ ငိုက္ျမည္းရင္း၊ နိုးထရင္ တေရြ႕ေရြ႕။ ရထားတြင္း မွာ နည္းနည္းေတာ့ အေအးဓာတ္ ဝင္ေရာက္လာသည္။ ကြ်န္ေတာ္အိပ္ငိုက္ သြားသည္။ သို့မဟုတ္ ေခတၲအိပ္ေပ်ာ္သြားဟန္ရိွသည္။ သာစည္ဘူတာကို ဘယ္အခိ်န္ေက်ာ္ျဖတ္ သြားတယ္ မသိလိုက္။ လင္းအားျကီး ေရာင္နီျပိဳ႕ခိ်န္ နိုးလာျပီးျပတင္းမ်ား အျပင္ျကည့္လိုက္ေတာ့ ေတာင္ကုန္း နိမ့္ျမင့္ေတြ။ အေရွ့ဘက္ေကာင္းကင္ မွာ ပန္းနုေရာင္ လိေမၼာေရာင္၊ ေရြဝါေရာင္မ်ားက စိမ္းျပာညိဳ ေတာင္တန္း ေတြေပၚမွာ ျဖာက်ေနပါသည္။ ေအးျမေသာေလက စိတ္ကိုလန္းဆန္းေစသည္။
(၄)

၁၈၈၉ သာစည္ဘူတာက ရန္ကုန္-မနၲေလး မီးရထားလမ္းမွာ စည္ကားေနပါျပီ။ ရွမ္းကုန္းျပင့္ျမင့္ က ရွမ္းကုန္သည္ေတြ၊ ခရီးသည္ေတြ သာစည္ကို ဦးတည္ဆင္းလာျကပါတယ္။ ၁၉ဝဝ ျပည့္ဝန္း က်င္ကေန ၁၉၁0xdajခလ်င္ ခရီးသည္၊ လွည္းဝန္တင္ ခရီးသည္ေတြ သြားလာခဲ့ျကပါတယ္။ ၁၉၁ဝ ေရာက္တဲ့အခါ ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္းကို ရထားလပ္းေဖာက္ဖို့ လမ္းအူေျကာင္းရွာတာနွင့္ ျကံျကရပါထယ္။ စကား ေတြက တစ္ေယာက္ကေန တစ္ရာျပည့္လာတယ္။ ေျမတိုင္းေနတာ ဘာမ်ား လုပ္ဖို့လဲေပါ့။ ေျမေတြ သိမ္းဖို႕ လားေပါ့။ လယ္သိမ္းဖို့လာေပါ့၊ စသျဖင့္ စိုးရိမ္းခဲ့ျကပါတယ္။ ေနာက္ ေတာ့ ရွမ္းျပည္နယ္ကို သာစည္က ရထားလမ္းေဖာက္ မလို႕တဲ့၊ ဘာမွမစိုးရိမ္နဲ႕တဲ့။ သာမိုင္ခမ္းရံုးကုန္း က အသံ ထြက္ေပၚ လာပါတယ္။ ထံုးစံအတိုင္းမင္းပါးစိုးပါးေတြဆီကထြက္လာတဲ့အသံ။ သာစည္ ဆင္း တဲ့ သြား ဝန္တင္သမား ေတြျကားမွာ ေျပာစရာ စကားရသြားတယ္။ ဟာ...ဒီသတင္းဟာအသစ္ ေပါ့။ ေကာင္းတယ္ မေကာင္းဘူး ျငင္းခုန္သူလည္းရိွတယ္။ အမ်ားစုက ျကိုက္တယ္။ ေတာင္ေတြ ေတာေတြကို ျဖတ္ျပီး ကုန္းေျကာင္း သြားရတာ ရက္ေတြ ျကာသလို ပင္ပန္းျကရတယ္။ ရထားလမ္း ေပါက္ျပီဆိုရင္ေတာ့။

၁၉ဝဝ ျပည့္နွစ္ေက်ာ္ကတည္းက အဂၤလိပ္တို့က ကေလာျမို့သစ္တည္ဖို့ စီစဥ္ေနပါျပီ။ ကေလာျမို့မွာ အုပ္ခု်ပ္ေရး အခ်က္အခ်ာ အေရးပိုင္ရံုး ကို ထားမွာပါ။ အဂၤလိပ္တို့ရဲ့ သီးသန့္ ေတာင္ေပၚ အနားယူစခန္း  အျဖစ္ သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ အခုသာစည္ က ေဖာက္တဲ့ ရထားလမ္းက ကေလာျမိဳ႕ မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေရးပိုင္ အခ်က္အခ်ာ အေရးပိုင္ရုံးကို ထားမွာပါ..အဂၤလိပ္တို႕ ရဲ႕ သီးသန္႕ ေတာင္ေပၚ အနားယူစခန္း (Mortified area) အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္၊ အခု သာစည္က ေဖာက္တဲ႕ ရထားလမ္းက ကေလာၿမိဳ႕ ကို ဦးတည္ေဖာက္တာပါ။

သည္ရထားလမ္း ကို ျမန္မာျပည္ မီးရထားကုမၸဏီ က ဦးစီးၿပီး ေဖာက္လုပ္တာျဖစ္တယ္။ 1910 ကစၿပီး သာစည္ ဘူတာက အေရွ႕ရွမ္းရိုးမ ဆီေဖာက္တာ ျဖစ္တယ္။ အဂၤလိပ္ နယ္ခဲ႕ေတြ (1887) ခုႏွစ္ ရွမ္းျပည္နယ္ ခ်ီတက္တဲ႕ လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ အစပိုင္း အတူတူပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေျမာက္ဘက္ မလိုက္ဘဲ အေျဖာင္႔ အတိုင္း အေရွ႕ဘက္ သို႕ ဆက္ေဖာက္ခဲ႔ပါတယ္။

ရထားလမ္းေဖာက္တဲ႕ အခါ ကၽြမ္းက်င္မႈ လို တဲ႔ အစိတ္အပိုင္း မွာ အဂၤလိပ္၊အိႏၵိယ သားဟိႏၵိဴမူစလင္ေတြ ပါတယ္။  အာဖဂန္၊ ပန္ခ်ပ္၊ ပထန္ ေတြ လဲ ပါတယ္၊ သူတို႕က အေရးႀကီး တဲ႕ တံတားေဆာက္ ၊ ဥမွင္ေဖာက္ စတဲ႕ အင္ဂ်င္နီယာ ပိုင္း ေတြ မွာ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ ၾကတယ္၊လႈိင္းတက္ နဲ႕ ကေလာ အၾကား ေတာင္ၾကား ေနရာေတြ စာ ေက်ာက္သားေတြ ျဖစ္တဲ႕ အတြက္ အခက္ခဲဆံုး အပိုင္း ေတြ ျဖစ္တယ္။

အလုပ္ခြင္မွာ အလုပ္ၾကမ္း သမားေတြ ေခၚေဆာင္ဖို႕ ႀကီးၾကပ္ဖို႕ အိႏၵိယသားေတြက ဦးေဆာင္ပါတယ္။ ဆပ္ ကန္ထရိုက္ လုပ္ပါတယ္။ အၾကမ္းထည္ ေျမတူး ေျမညွိေျမဖို႕ ေက်ာက္သယ္ ေျမသယ္လုပ္ငန္း ေတြ မွာ တိုင္းရင္းသားေတြကို ႏိႈးေဆာ္ျပီး မက္ေလာက္တဲ့ လုပ္အားခေပးလို႕ နယ္စံုက လူစံု ေရာက္လာ ပါတယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္ ဘက္ ကေရာ ေျမျပန္႕ကပါ လာလုပ္ၾကပါတယ္။
ပင္းတယ နယ္ဘက္ကဆို အုပ္စုလိုက္လာၾကပါတယ္။ ေန႕အခါ ရထားလမ္းေဖာက္လုပ္ရာမွာ ေျမတူး ေျမသယ္ၾက။ ညေနေစာင္းေတာ့ ကိုယ့္အစုနဲ႕ ကိုယ္ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ၾက။ ညအခါမွာ ေတာထဲ ေတာင္ၾကား မီးဖိုျပီး သူ႕ရြာ အုပ္စု ကိုယ့္ရြာအုပ္စုလိုက္ သတိ၀ီရိယႏ်င့္ အိပ္စက္အနားယူၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကိုယ့္လူမ်ိဳးျခင္း တခ်ိဳ႕လဲ တိုင္းျခားသား နဲ႕ အလုပ္လုပ္ရင္း ညားၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။ ေရျဖဴရြာ က အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးဆို လမ္းၾကီးၾကပ္တဲ့ အာဖဂန္တစ္ေယာက္နဲ႕အေၾကာင္းပါျပီး ေနာင္ အဲသည္ အာဖဂန္ဟာ ပင္းတယမွာ အေျခခ်ခဲ့ျပီး မ်ိဳးႏြယ္ဆက္ပြားတာလည္း ရွိပါတယ္။

တခ်ိဳ႕က လမ္းေဖာက္ရၾမွာ အလုပ္၀င္မလုပ္ပဲ လွည္းတစီးနဲ႕ အိုးခြက္ေတြ တင္ျပီး ထမင္းေရာင္းပါတယ္။ အမဲအူဟင္း စားမလား  ၀က္သားဟင္း လား ဂ်ဴးျမစ္သုတ္ ပဲလံုးဟင္းရည္ ငရုပ္သီးေၾကာ္စပ္စပ္ ေတာထဲ ေတာင္ထဲ ထိ လာေရာင္းလို႕ ရထားေဖာက္လုပ္တာ ၀င္ေငြေကာင္း လို႕ ထမင္းေရာင္းေကာင္း လွ ပါတယ္။

ကေလာျမိဳ႕ကို ၁၉၁၁ ခုႏွစ္မွာ စတင္တည္ေထာင္ပါတယ္။ ျမိဳ႕ဖြင့္လွစ္တာနဲ႕ ရထားလမ္း ေရာက္ရွိ သြားပါတယ္။ ၁၉၁၄ခုႏွစ္မွာ ျမိဳ႕အျဖစ္ဖြင့္လွစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ကေလာဆိုတာ ရွမ္းအမည္ပါ။ တေလာ၊ တာေလာ၊ ကယ္ေလာ စသည္ျဖင့္ အေခၚေရြ႕သြားေပမယ့္ ျမန္မာလိုက လွည္းစခန္းပါတဲ့ ။ ေရွးယခင္က ႏြား၀န္တင္ ရပ္နားရာ ႏြားစခန္းကုန္းျဖစ္ပါတယ္။

ကေလာနဲ႕သာစည္ မိုင္ ၆၀ နီးပါးသာ ေ၀းတယ္ ဆိုေပမယ့္ ေတာ္ၾကာေခ်ာက္ကမ္းပါးလမ္းေတြ ျပီးေတာ့ ကေလာ ဟာ ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ေပေပါင္း ၄၂၉၇ ရွိပါတယ္။ ဆင္ေတာင္ ၄၆၀၀ ေက်ာ္ ျမင္းတုိက္ ဆိုရင္ ေပ ၄၄၅၇ ရွိပါတယ္ ။လွ်ိဳေတြ ေခ်ာက္ေတြ၊ ေက်ာက္ေတာင္ေတြ ကို ျဖတ္ေက်ာ္ ေဖာက္ထြင္း သြားရပါတယ္။ ဒါကို ၄ ႏွစ္ နဲ႕ အျပီးေဖာက္လုပ္ႏိုင္တာ အံ့ၾသစရာ တစ္ရပ္ပါပဲ။

ဆက္ရန္
.

3 comments:

ခ်စ္စံအိမ္ said...

လာဖတ္သြားပါတယ္ရွင္

ကိုရင္ said...

အမေရ..တေစၧ အရွိန္တက္ေနၿပီဗ်..ဆက္ပါအံုး

Angelhlaing(May everybody be happy and healthy! said...

မမေရ..အခန္းဆက္ေလးေတြ လာဖတ္ရင္း ေစာင့္ေမွ်ာ္လွ်က္ပါလို႕..