ပန္းသတင္း (ေမာင္သန္းေဆြ (ထားဝယ္))

ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး၏အေမြမႈ

စာေရးသူ - ေမာင္သန္းေဆြ (ထားဝယ္)

မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးႏွင့္ ေလာင္းရွည္မိဖုရားတို႔တြင္ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္ ၄ ပါးထြန္းကား ခဲ့သည္။ သမီးေတာ္ အႀကီးဆံုး(ပထမ) ခၽြန္းေတာ္ၿမဳိ႕စား၊ (ေနာက္) မုိင္းကုိင္းၿမဳိ႕စား မင္းသမီး သုသီရိပဘာ၀တီ မွာ အသက္(၈)ႏွစ္ အရြယ္ကပင္ ကံကုန္ေတာ္မူသြားသည္။ ဒုတိယသမီးေတာ္၊ ပထမ မုိင္းကုိင္းၿမဳိ႕စားမင္းသမီး သုသီရိ ရတနာေဒ၀ီ ကုိ ေမာင္ေတာ္ သီေပါမင္း လက္ထက္တြင္ ပုခန္းႀကီးၿမဳိ႕စား ေပး၍ မုိင္းကုိင္းၿမဳိ႕ကုိ ထီးမိုးရည္ ခံေပးခဲ့သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ပုခန္းႀကီးစုဖုရားႀကီးဟု တြင္သည္။ (ပုခန္းႀကီး ဆိုသည္မွာ ဧရာ၀တီျမစ္ ႏွင့္ ခ်င္းတြင္ျမစ္ဆံု အထက္ ျမင္းျခံမွ ၁၃ မုိင္အကြာတြင္ ရွိသည္။) တတိယ သားေတာ္မွာ ပထမ ပင္းယၿမဳိ႕စား ေနာက္ သီေပါၿမဳိ႕စားမင္းသား သုသီရိ မဟာဓမၼရာဇာ (ေနာင္အခါ ခမည္းေတာ္ မင္းတရားႀကီး ၏အ႐ိုက္အရာကုိ ဆက္ဆံ၍ သီေပါမင္းတရားျဖစ္လာသူ) ျဖစ္သည္။

စတုတၳႏွင့္ အေထြးဆံုး သမီးေတာ္မွာ ပထမေျပာင္းျပာၿမဳိ႕စားမင္းသမီး သီရိသု႐ုဇာ၀တီကို ေနာင္ ေတာ္ သီေပါမင္း လက္ထက္ တြင္ မိတၳီလာၿမဳိ႕ကို ၿမဳိ႕စားေပး၍ ေျပာင္းျပာၿမဳိ႕ကုိ ထီးမုိးရည္ခံခဲ့သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ မိတၳီလာ စုဖုရားကေလး ဟု တြင္သည္။

ပါေတာ္မူစဥ္က အစ္မေတာ္ ပုခန္းႀကီးစုဖုရားႀကီးသည္ အသက္ ၂၉ ႏွစ္ရွိၿပီး ညီမေတာ္ မိတီၳလာ စုဖုရား ကေလး မွာ အသက္ ၂၆ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သည္။ ပါေတာ္မူစဥ္က သီေပါမင္း၏အစ္မေတာ္ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး ႏွင့္ ညီမေတာ္ မိတၳီလာ စုဖုရားကေလးတုိ႔သည္ မႏၱေလးတြင္ က်န္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက အတူလုိက္ မလိုက္ ေမးေတာ္မူေသးသည္။ "မလုိက္လို" ဟု ဆုိ၍ ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္အစိုးရ ကလည္း မင္းသမီးႏွစ္ပါး ကုိ မႏၱေလး တြင္ ဆက္ေနခြင့္ျပဳထားသည္။ အျခားမိဖုရား၊ မင္းသား၊ မင္းသမီး မ်ားကဲ့သုိ႔ နယ္ေျပာင္း မခံၾကရေပ။ ႏုိင္ငံေရးပင္စင္ ခံစားခြင့္ျပဳရာတြင္ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ ေန မင္းေဆြ မင္းမ်ဳိး ပင္စင္ရ၊ ပထမတန္းစား မင္းသမီးမ်ား အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရၿပီး တစ္လ ႐ူပီေငြ ၁၅၀ ရသည္။ ၁၉၀၁ ခုႏွစ္မွစ၍ ႐ူပီေငြ ၃၀၀ စီ ခံစားၾကရသည္။ အစ္မေတာ္ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး ႏွင့္ ညီမေတာ္ မိတၳီလာ စုဖုရားကေလး တုိ႔မွာ ပါေတာ္မူစဥ္က တစ္ကုိယ္ရည္အပ်ဳိစင္ မင္းသမီးမ်ားျဖစ္ၾက သည္။

မယ္ေတာ္ ေလာင္းရွည္မင္းသမီးမွာလည္း ကံကုန္ေတာ္မူသြားၿပီးျဖစ္သျဖင့္ ေနာင္ေတာ္ဘုရင္ ေရႊနန္းရွင္ ကုိသာ အားကုိးအားထား ရွိသည္။ သို႔ပါလ်က္ ေနာင္ေတာ္ႏွင့္အတူ တစ္ျပည္တစ္ရြာသို႔ လုိက္ပါမသြားျခင္း မွာ အေၾကာင္း ရွိသည္။ (ဤအေၾကာင္းကို စာေရးသူေရးသည့္ ကုန္းေဘာင္အလြန္ ပထမစာအုပ္ မွ "ပါေတာ္မူစဥ္ က်န္ေတာ္မူသည့္ စုဖုရားႏွစ္ပါး"အခန္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။) ေယာင္းမေတာ္အရွင္ နန္းမေတာ္ ဘုရား (စုဖုရားလတ္) ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ခပ္ကင္းကင္းျဖစ္၍ ေၾကာက္ရြံ႕ၿပီး လုိက္ပါ မသြားၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

က်န္ခဲ့ေသာ ႏွမေတာ္ႏွစ္ပါးအနက္ မိတၳီလာစုဖုရားကေလးသည္ သူမ၏အပ်ဳိေတာ္ ခင္ေလးပု ၏ေမာင္ သီရိသာခမဟာသာလ ဘြဲ႕ရ သူၾကြယ္ဦးမႈံႀကီး၏ သား ေမာင္ေက်ာ္လွိမ့္ ဆိုသူႏွင့္ နီးစပ္ခါ လက္ဆက္ ခဲ့သည္။ အစ္မေတာ္ ပုခန္းႀကီးစုဖုရားႀကီးသည္ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး ေစာခြန္ဆို္င္ႏွင့္ လက္ ဆက္ခဲ့သျဖင့္ သီေပါမဟာေဒ၀ီ ျဖစ္သြားသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္သို႔ မလုိက္ရဘဲ မႏၱေလးၿမဳိ႕ဆုိင္းတန္းရပ္၌ ေစာ္ဘြား ေတာ္ႀကီး က အုတ္တုိက္ေတာ္ႀကီး တည္ေဆာက္ေပး၍ အေျခြအရံမ်ားႏွင့္ တခမ္းတနား စံရသည္။ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး သည္ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး ႏွင့္ သားသမီးရတနာ မထြန္းကားပါ။

မိတၳီလာ စုဖုရားကေလးကမူ ေျမာက္သားေတာ္ဦးေက်ာ္လွိမ့္ႏွင့္ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္ေလးပါး ထြန္းကား သည္။ (၁)သမီးေတာ္ႀကီး၊ (၂)သမီးေတာ္လတ္၊ (၃)သားေတာ္ႀကီး၊ (၄)သမီးေတာ္ကေလးဟု အမည္နာမ အ သီးသီး ေပးထားသည္။ မိတၳီလာစုဖုရားကေလး သည္ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ သက္ေတာ္ ၃၆ ႏွစ္တြင္ ၂၉ လမ္းေထာင့္ ေက်ာက္ေသြးတန္း ေနအိမ္ေတာ္တြင္ပင္ ကံကုန္ေတာ္မူသည္။ က်န္ရစ္သည့္ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္ မ်ားကုိ မိႀကီးေတာ္ ပုခန္းႀကီးစုဖုရားႀကီး ကပင္ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ၿပီး ဆိုင္းတန္းရွိ အစ္မ ေတာ္ ဘုရား၀င္း အုတ္တုိက္ေတာ္ သို႔ ေခၚယူထားခဲ့သည္။

သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး ေစာခြန္ဆုိင္ ကံကုန္ ေတာ္မူသြားေသာအခါ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီးသည္ တူ ေတာ္၊ တူမေတာ္ မ်ားကို အေမြစား အေမြခံ ေမြးစားေတာ္ မူခဲ့ေလသည္။ သမီးေတာ္ႀကီးဆိုသူမွာ ၿမဳိ႕အုပ္ ဦးေမာင္ကေလး ႏွင့္ လက္ဆက္သည္။ သားသမီးမထြန္းကားေပ။ သမီးေတာ္လတ္ မွာ ထိပ္တင္ဦးႀကီး ဆိုသူ ႏွင့္ လက္ဆက္သည္။ ေဆြေတာ္မ်ဳိးေတာ္ အခ်င္းခ်င္း လက္ဆက္ျခင္းျဖစ္၏။ (ေလာင္းရွည္မိဖု ရား၊ ေမာင္ေတာ္ရင္း၊ ေခါင္းတံုၿမဳိ႕စားမင္းသားႏွင့္ နံတည္ၿမဳိ႕စားမင္းသမီးတို႔ လက္ဆက္ရာ၊ အင္ ေတာက္သာ ၿမဳိ႕စား မင္းသမီး ဖြားျမင္သည္။ ထုိအင္ေတာက္သာ ၿမဳိ႕စားမင္းသမီးသည္ သံေတာ္ဆင့္ ဦး ေမာင္ေမာင္သင္ ႏွင့္ လက္ဆက္ ရာမွ ထိပ္တင္ဦးႀကီးကို ဖြားျခင္းျဖစ္သည္။)

ပုခန္းႀကီးစုဖုရားႀကီး သည္ ဆုိင္းတန္းရွိ တုိက္အိမ္ေတာ္တြင္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၁၁ ခု၊ မတ္လ ၁ ရက္ ေန႔တြင္ ကံကုန္ ေတာ္မူသည္။ သက္ေတာ္ ၅၅ ႏွစ္ေက်ာ္ ၅၆ ႏွစ္အ၀င္တြင္ ျဖစ္သည္။ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရက မသာေတာ္ အတြက္ ႐ူပီေငြ ၅၀၀၀ ပို႔ခြင့္ျပဳရန္ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရကုိ အေၾကာင္းၾကားသည္။ ဘံုေဘဘုရင္ခံ က ထုိ႐ူပီေငြ ၅၀၀၀ ကို သီေပါမင္း၏လစဥ္ေထာက္ပံ့ေငြေတာ္မွ အလီလီျပန္ေပးဆပ္ရန္ အမိန္႔ခ်ၿပီး ခြင့္ျပဳလုိက္သည္။ သီေပါမင္းက
"ကၽြႏ္ုပ္၏ အစ္မေတာ္ရင္းသည္ မႏၱေလးတြင္ မတ္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ကံကုန္၍ မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ သၿဂဳိလ္မည္ျဖစ္သည္။ သူသည္ ကၽြႏု္ပ္၏တစ္ပါးတည္းေသာ အစ္မေတာ္ရင္းျဖစ္သည္။ ကၽြႏု္ပ္သည္ သူ႔ကုိ ျမင္ႏုိင္ေတာ့မည္ မဟုတ္သကဲ့သုိ႔ သူမ မသာေတာ္ကုိလည္း သြားေရာက္ႏုိင္မည္ မဟုတ္ပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပို၍ ၀မ္းနည္း ရပါသည္။

ျမန္မာတုိ႔၏ ဘာသာေရးထံုးတမ္းအရ ေသဆံုးသူတစ္ဦးသည္ ခ်မ္းသာသည္ျဖစ္ေစ ဆင္းရဲ သည္ျဖစ္ေစ၊ ၎၏ မသာကို အလွဴေငြကူရပါသည္။ ကန္႔သတ္ရံပံုေငြမွ ထုတ္ယူလုိပါသည္။ ကၽြႏု္ပ္၏ လစဥ္ ေထာက္ပံေငြ မွ ျဖတ္ေတာက္ျခင္းဓေလ့သည္ မေကာင္းပါ။ နဂိုက မေလာက္ငရသည့္ အထဲတြင္ ယခုကဲ့သို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျဖတ္ေတာက္ ေနလွ်င္ ပို၍မေလာက္င႐ံုသာျဖစ္မည္။ သုိ႔ပါ၍ မသာေတာ္အကူ ေငြ ႐ူပီ ၅၀၀၀ ကုိ လစဥ္ ေထာက္ပံ့ေင ြမွ ျဖတ္ေတာက္ျခင္းမျပဳဘဲ အမိန္႔ခ်မွတ္ေပးရန္" ဘုံေဘဘုရင္ထံ စာေရးသည္။

အိႏၵိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ဤကိစၥကိုသိေသာအခါ ဘံုေဘဘုရင္၏ အမိန္႔ ကို ပယ္ဖ်က္၍ အခြင့္တစ္ရပ္ အေနျဖင့္ ခြင့္ျပဳလုိက္သျဖင့္ သီေပါမင္းမွာ အစ္မေတာ္ ပုခန္းႀကီး စု ဖုရားႀကီး၏ မသာေတာ္အတြက္ ႐ူပီေငြ ၅၀၀၀ ေထာက္ပ့ံေတာ္မူခဲ့ရေလသည္။

ထုိအခ်ိန္က အေ၀းေရာက္မင္းတရားႀကီး၏ ကိစၥေတာ္အ၀၀ကို ေဆာင္ရြက္ရန္ ကိုယ္စားလွယ္ ေတာ္မ်ား အျဖစ္ ခၽြန္းေတာင္ထိပ္ေခါင္တင္ (မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး၏သမီးေတာ္၊ ေလွသင္းအတြင္းႏွင့္ ၀က္မစြတ္ ၀န္ေထာက္ တို႔က ေဆာင္ရြက္ရသည္။ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး ကံကုန္ေတာ္မူ၍ စုဖုရားႀကီး၏ က်န္ရစ္ေသာ အေမြပံု ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမြမႈ မႏၱေလး၌ျဖစ္သည္။ ေမာင္ေတာ္ရင္း သီေပါမင္းတရား က တစ္ဖက္ ကိတၱိမသမီး ဆိုသူ သမီးေတာ္ႀကီးႏွင့္ ခင္ပြန္း ဦးေမာင္ကေလးတုိ႔က တစ္ဖက္ျဖစ္၏။ သီေပါ မင္းတရား ကုိယ္စား ခၽြန္းေတာင္ထိပ္ေခါင္တင္၊ ေလွသင္းအတြင္း၀န္ႏွင့္ ၀က္မစြတ္၀န္ေထာက္တုိ႔က ေဆာင္ရြက္ ရသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ေလွသင္းအတြင္း၀န္သည္ ကြယ္လြန္သြား၏။ ထုိသုိ႔ ကြယ္လြန္သြားေၾကာင္း ခြ်န္ေတာင္ထိပ္ေခါင္တင္ ႏွင့္ ၀က္မစြတ္၀န္ေထာက္တုိ႔က အပါးေတာ္ျမဲ အတြင္း၀န္ ဦးစံေရႊမွ တစ္ဆင့္ မင္းတရားၾကီး ထံ ေအာက္ပါအတုိင္း စာေရးသားအေၾကာင္းၾကားစာ ဆက္သလုိက္၏။

(၁၂၇၃ ခု ၊ဝါေခါင္လဆုတ္ ၁၁ရက္ေန႔ ညဥ့္ ၂နာရီအခ်ိန္ ေလွသင္းအတြင္းဝန္မင္း ေနရင္းေဆာင္ အိမ္ေပၚတြင္ ေခြးရူးတက္ေရာက္ကုိက္ခဲ့သည္ႏွင့္ ေခြးရူးမျပန္ လြတ္ေပ်ာက္ကင္း ေစတတ္သည့္ ေဆးအမ်ဳိးမ်ဳိး ကုိ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ စားေသာက္ကုခဲ့ရာ ကုိက္ခဲရင္း ယာဘက္လက္ ဖမုိး ၊ဝဲဘက္လက္မ အနာ မ်ား ေပ်ာက္ကင္းသည့္ေနာက္ သတင္းကၽြတ္လဆန္း  ၇ ရက္ေန႔ ေခြးရူးျပန္ျမဲ လကၡဏာ ထင္ရွား ေပၚေပါက္လာသည္ ႏွင့္ ေကာင္းရာေကာင္းေၾကာင္း ေဆးအမ်ဳိးမ်ဳိး တုိ႔ျဖင့္ ၊ကုသပါေသာ္လည္း ခ်မ္းသာခြင့္ မရ။

လဆန္း ၉ ရက္ေန႔ အတြင္းဝန္မင္းမွာ ထားခဲ့ရင္းအတုိင္း အေလာင္းကို ထံုးစံရွိရာ အခမ္းအနား အခင္းအက်င္း မ်ားႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခင္း က်င္းၿပီးလွ်င္ သက္ေစ့ပင့္ရန္ သံဃာေတာ္မ်ားအနက္ မႏၱေလး ဘက္ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္ ၂၆ ပါးႏွင့္ ေဂါ၀ိန္ ဥယ်ာဥ္၀င္းအတြင္း ၎လဆန္း ၁၃ ရက္ေန႕၊ သရဏဂံု တင္ၿပီး လွ်င္ အေလာင္းကို သေဘၤာႏွင့္ တင္ေဆာင္၊ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕ ၀ါခ်က္ရြာ ေရာက္ယူၿပီးလွ်င္ ၎လဆန္း ၁၄ ရက္ နံနက္ က်န္စစ္ကုိင္းဘက္ သံဃာေတာ္ ၄၄ ပါးတုိ႔ႏွင့္ သရဏဂုံတင္၍  ဂူသြင္းႏွံ သျဂဳိၤလ္သည့္ အေၾကာင္း။

သည္ကဲ့သုိ႔ စိတ္ေစတနာ သဒါၶတရားအားျဖင့္ ေက်းွဇူးသစၥာေတာ္ကုိ ေစာင့္သိရုိေသစြာ ဥာဏ္၊ ဝီရိယ၊ လု႔႔ံလ၊ အင္ခြင္ႏွင့္ ျပည့္စုံသူအတြင္းဝန္မင္း ပ်က္စီးဆုံးပါးရျခင္းကုိ အထူးအားျဖင့္ ႏွေျမာတသ ဝမ္းနည္းျခင္း ျဖင့္ ႏွလုံးမခ်မ္းသာမ်ားစြာ ျဖစ္ၾကရေသာ္လည္း အရွင္ႏွစ္ပါး အလုိ ေတာ္ျမတ္ရွိရာ ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ရွိသမွ်ကုိ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ဆက္လက္ထမ္းေဆာင္ၾကမည္ပင္ျဖစ္၍ ေရႊနားေတာ္ျမတ္ၾကား တင္ေလွ်ာက္မည့္ အေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ ရပါသည္။

အတြင္း၀န္မင္း ရွိစဥ္က အစ္မေတာ္ ပုခန္းႀကီးၿမိဳ႕စား စုဖုရာႀကီး၏ သၿဂၤိဳလ္စရိတ္၊ ေႀကြးၿမီး ရွင္းလင္း ဆပ္ေပးရန္ မ်ားအတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ စာသနားေတာ္ျမတ္ခံရသည့္အတိုင္း မႏၱေလး ဒိစႀတိတ္ တရားသူႀကီး ထံ ေရွ႕ေနငွားရမ္းစာ တင္သြင္းေျပာဆိုရွိသည့္အတိုင္း သမီးေတာ္ႀကီး ငွားရမ္း သူေရွ႕ေန ဦးေမာင္ကေလး ဆိုသူက ငွားရမ္းသည့္ ေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ ပထမတရားသူႀကီးထံ သြင္းၾကရာ တရားသူႀကီးက စစ္ေဆးေမးျမန္းသင့္ရာ ေမးျမန္းၿပီးလွ်င္ မည္သူကိတၱိမေျမာက္သင့္သည္ကို ထံုးစံ နည္းလမ္းအတိုင္း စစ္ေဆးရန္ အနည္းဆံုး သံုးႏွစ္ခန္႕ၾကန္႔ၾကာမွ အမႈၿပီးျပတ္ရန္ရွိသည္တစ္ေၾကာင္း၊ အေမြပစၥည္းမ်ားလည္း တစ္စစ ေပ်ာက္ပ်က္ယြင္းပါးရန္ ရွိသည္တစ္ေၾကာင္း၊ သမီးေတာ္ႀကီးကို အေမြ ထိန္းေစရလွ်င္ လ်င္ျမန္စြာ ၿပီးျပတ္ႏုိင္ရန္ ရွိသည္ျဖစ္၍ အေမြထိန္းေစလွ်င္သင့္မည္-

မသင့္မည္ ညႇိႏႈိင္း ေမးျမန္းရာ အတြင္း၀န္မင္းလည္း ေခြးကိုက္သည္ျဖစ္၍ လုိက္မပါႏုိင္သည္ႏွင့္ အတြင္း၀န္မင္း ကုိ ညႇိႏႈိင္း တုိင္ပင္ၿပီးမွ ျပန္ေျပာပါမည္။ ေျပာဆုိရရင္း ရွိသည့္အတုိင္း ၎အမႈကို သီတင္းကၽြတ္ လဆုတ္ ၁၃ ရက္ ေန႔ ထပ္မံသြင္းရန္ တရားသူႀကီးက ေန႔ရက္ခ်ိန္းခ်ိတ္ သည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ၎အမႈအေၾကာင္းအရာ အမႈတဲြမ်ားႏွင့္တကြ အတြင္း၀န္မင္း ေမာင္စံေရႊက အမိန္႕ေတာ္ျမတ္ ခံသာေအာင္ အတြင္း၀န္မင္းရွိစဥ္ ရတနာဂီရိၿမိဳ႕သို႕ ပို႕သလိုက္ရာ မည္သို႕ အလိုေတာ္ျမတ္ ရွိသည္ကို ျပန္စာမေရာက္ေသးသည္ျဖစ္၍ ႏွလံုးေတာ္ျမတ္ခ်မ္းသာရာကို အရင္းျပဳၿပီး အမိန္႕ေတာ္ျမတ္ ခံကာ အလ်င္အျမန္ စာပို႕ေရာက္ေစလို ေၾကာင္း။

ေရးသားဆက္သလိုက္ေလသည္။ ေနာက္စာတစ္ေစာင္တြင္မူ- "အစ္မေတာ္ ပုခန္းၿမိဳ႕စား စုဖုရားႀကီး အေမြထိန္းမႈအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ လြန္ခဲ့သည့္ ေအာက္တိုဘာလ ၇ ရက္၊ ျမန္မာသတင္းကၽြတ္လဆန္း ၅ ရက္ေန႕ ခၽြန္းေတာင္ထိပ္ေခါင္တင္ဘုရား ႏွင့္ ကၽြႏု္ပ္တို႕ႏွစ္ဦး တြဲဖက္၍ ဦးစံေရႊထံ စာပို႕သ လိုက္သည့္ ေနာက္ ေအာက္တုိဘာလ ၂၀၊ သတင္းကၽြတ္လဆုတ္္ ၁၃ ရက္ေန႕ တရားသူႀကီးထံ ထပ္မံအမႈသည္ ေရွ႕ေနတို႕ အစံုအညီသြင္းၾက ရာ ေမးျမန္းၿပီးလွ်င္ သမီးေတာ္ႀကီးႏွင့္ ကိတိၱမတစ္ဦးဆိုသူ ေမာင္ကေလး တို႕မွာ ကိတိၱမေၾကာင္း တစ္ခန္းေျပာဆိုၾကရမည္။

အေမြထိန္းေပးရန္မွာ သီေပါဘုရင္မင္းျမတ္က ကုိယ္စားလွယ္ေတာ္ လႊဲထားသူ ခၽြန္းေတာင္ ထိပ္ေခါင္တင္ ႏွင့္ ၀တ္မစြတ္၀န္ေထာက္ ကိုသာ အေမြထိန္းေစသင့္သည္ျဖစ္၍ ႏုိ၀င္ဘာလ ၁၀ ရက္၊ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၅ ရက္ေန႕ ခ်ိန္းခ်ိတ္ၿပီးလွ်င္ အေမြထိန္းေပးသည့္သူတို႕ကို မေပးထုိက္ ေအာင္ ျငင္းခ်က္ ထုတ္ ခြင့္ ရရွိလွ်င္ ထုတ္ၾကရမည္။ တရားသူႀကီးက အမိန္႕ခ်မွတ္ခ်ိန္းခ်ိတ္ရွိသည့္အရ အေမြထိန္းမႈအတြက္ အလိုေတာ္ျမတ္ အတိုင္း ေန႕ရက္မရွည္ ၿပီးျပတ္ႏိုင္ပါမွအေၾကာင္းအခြင့္ ညီညၽြတ္ေတာ့မည္ဟု မွတ္ယူရန္ ရွိသည္ျဖစ္၍ ေရႊနားေတာ္ျမတ္ၾကားသိေတာ္မူသာေအာင္ ေလွ်ာက္ထားမိန္႕ေတာ္ျမတ္ခံၿပီးလွ်င္ အေၾကာင္း အရာ ရွိသည္မ်ားကို စာပို႕သေစလိုေၾကာင္း"
၀က္မစြတ္၀န္ေထာက္မင္းက အပါးေတာ္ၿမဲအတြင္း၀န္ ဦးစံေရႊထံ ထပ္မံစာေရးသား၍ မင္းတရားႀကီး ကို ဆက္သ ေစျပန္သည္။

ခၽြန္းေတာင္ထိပ္ေခါင္တင္ႏွင့္ ၀က္မစြတ္၀န္ေထာက္မင္းတို႕က အပါးေတာ္ၿမဲအတြင္း၀န္ ဦးစံေရႊ ထံ ထပ္မံ စာေရးသား ၍ မင္းတရားႀကီးကုိ ဆက္သေစျပန္သည္။
ခၽြန္းေတာင္ထိပ္ေခါင္တင္ႏွင့္ ၀က္မစြတ္၀န္ေထာက္မင္းတုိ႔က အပါးေတာ္ျမဲအတြင္း၀န္ ဦးစံေရႊ ထံ ေပးစာ၊ ေနာက္ထပ္တစ္ေစာင္ကို ေတြ႕ရ၍ အမႈအေၾကာင္းကို သိရျပန္ပါသည္။ စာမွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ေရးသား ထား၏။

'' အစ္မေတာ္ ပုခန္းၾကီးျမဳိ႕စား စုဖုရားၾကီး ၊ အေမြထိန္းမႈအေၾကာင္း အရာႏွင့္စပ္၍ သကၠရာဇ္ ''(၁၂၇၃) ခု ၊ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ (၆)ရက္ေန႔စဲြပါစာကုိ အမိန္႔ေတာ္ျမတ္ခံသာေအာင္ အပါးေတာ္ အျမဲအတြင္းဝန္ ေမာင္စံေရႊထံသုိ႔ ပုိ႔လုိက္သည့္ေနာက္ တရားသြင္းရန္ ခ်ိန္းခ်က္သည့္ေန႔ရက္သုိ႕ ဆုိက္ေရာက္၍ သကၠရာဇ္ (၁၂၇၃) ခု ျပာသုိလဆုတ္ ၉ရက္ေန႕ တရားသူၾကီးထံ တရားသြင္းရာ အထက္တန္ေဆာင္မုန္းလ ေပးပုိ႔ရာစာ တြင္ ပါသည့္အတုိင္း ကုိယ္စားလွယ္ေတာ္တုိ႕ကုိ အေမြထိန္းမေပးထုိက္ေအာင္ ျငင္းခ်က္ထုတ္ႏုိင္လွ်င္ ထုတ္ရမည္၊ တရားသူၾကီးက ေပးရင္း အမိန္႔အရ တူမေတာ္ၾကီး ေရွ႕ေန ခ်ယ္မယ္ဂ်ီ က ဘုန္းေတာ္ၾကီးလွေသာ ဘုရားႏွင့္စပ္၍  အစုိးရမင္းတုိ႔က ပညတ္ပုိင္းျခား ျပဌာန္းထားသည့္ သီးျခား ဆာၾကဴလာ ဥပေဒဆုိ၍ တရားသူၾကီးထံ စာအုပ္ႏွင့္တကြ တင္သြင္းေသာေၾကာင့္ -

တရားသူၾကီးက ပညတ္ပုိင္းျခားခ်က္ ဥပေဒမ်ားကုိ ၾကည့္ရႈျပီးလွ်င္ ဥပေဒတြင္ ပါရွိသည္မွာ သီေပါ ဘုရင္မင္းျမတ္ ကုိ အျခားသူတုိ႕က မည္သည့္အေၾကာင္းအရာႏွင့္ မဆုိပစၥည္းဥစၥာ မႈႏွင့္ စပ္၍ ေတာင္းခံစဲြဆုိျခင္း မျပဳႏုိင္ေၾကာင္းႏွင့္ ဥပေဒတြင္ ထင္ရွားပါရွိသည္ျဖစ္၍ အစ္မေတာ္ပုခန္း ႀကီးၿမိဳ႕စား စုဖုရားႀကီး၏ သၿဂၤိဳလ္ရန္အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ေငြေၾကးၿမီဆပ္ေပးရန္ ေငြမ်ားအတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ တို႕ကုိ အေမြထိန္းခန္႕ထားသည္ျဖစ္က သီေပါဘုရင္အလိုေတာ္ရွိရာ ကိုယ္စား လွယ္ေတာ္တို႕က ရြက္ေဆာင္ရမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တရား၀င္အေမြစားတို႕က ပစၥည္းဥစၥာမႈႏွင့္ ေတာင္းခံခြင့္မရွိေၾကာင္း ပိုင္းျခားရင္း ဆာၾကဴလာ ဥပေဒ အရ ေတာင္းခံႏိုင္ခြင့္ မရွိျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကိတိၱ္မျဖစ္လိုသူ သမီးေတာ္ႀကီး ကို ပစၥည္းအဘိုးတန္ ခံ၀န္သူေကာင္းဟူ၍ အေမြထိန္းခန္႕ထားမွ၊ ဆပ္ေပးရန္ ေႀကြးၿမီ၊ သၿဂိၤဳလ္စရိတ္မ်ား အတြက္ ၿပီးျပတ္ႏိုင္ရန္ရွိ္မည္ျဖစ္သည့္အတိုင္း -

သမီးေတာ္ႀကီးကို အေမြထိန္းခန္႕ထားရန္ တရားသူႀကီးက ဆံုးျဖတ္ေသခ်ာရွိေၾကာင္း၊ သို႕ျဖစ္၍ သမီးေတာ္ႀကီးလက္သို႕ အေမြထိန္းစာ ဆိုက္ေရာက္ခန္႕ထားၿပီးကာလ ဆပ္ေပးရန္၊ ေၾကြးျမီးမ်ားႏွင့္ သျဂဳၤိလ္ရာ ကုန္စရိတ္မ်ားကုိ လႊဲအပ္ရင္း ကုိယ္စားလွယ္ေတာ္ႏွစ္ဦးတုိ႔ႏွင့္ ေလွသင္း အတြင္းဝန္ကေတာ္ တုိ႕က တရားလုိျပဳလုပ္၍ ထပ္မံတရားစဲြဆုိ ခြင့္ရွိေၾကာင္း။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဆပ္ေပးရန္ ကစီပက္ အေၾကြးေတာ္ မ်ားႏွင့္ သျဂဳိလ္ကုန္စရိတ္ေငြမ်ားကုိ သမီးေတာ္ႀကီးက တစ္စုံတစ္ရာပယ္ဖ်က္ ျငင္းဆန္သည္ျဖစ္ေစ ၊ဆပ္ေပးႏုိင္ရန္ အခ်ိန္ကာလ ၾကန္႕ၾကာေအာင္ စဥ္းလဲေကာက္က်စ္ ျပဳလုပ္သည္ျဖစ္ေစ ၊ကၽြႏ္ုပ္ႏွင့္ ခြ်န္းေတာင္ ထိပ္ေခါင္တင္ဘုရားတုိ႔က အထူးအားထုတ္၍ ေျပာဆုိမည့္ အေၾကာင္းအရာ၊ ကိတိၳမ လုပ္သူ သမီးေတာ္ၾကီး ကလည္း အေမြထားခန္႕ထားျပီးေနာက္ ကိတိၳမ၏ ခုိင္ခန္႕ရာခုိင္ခန္႔ေၾကာင္း ေျပာဆိုသည့္အခါ အထက္ကာလ ဦးထိပ္တက္ဆင္ရြက္ရသည့္ အမိန္႕ေတာ္ျမတ္ရင္းအတိုင္ ကိတိၱမ ေျမာက္ရန္ အေၾကာင္းအဂၤါႏွင့္ ညီညႊတ္ျပည့္စံုျခင္းမွ ကင္းလြတ္မည့္အေၾကာင္းအရာမ်ားကို သိေတာ္မူ သာေအာင္ အမိန္႕ေတာ္ျမတ္ခံၿပီးလွ်င္ ဦးထိပ္တက္ဆင္ ရြက္ရသမွ် အမိန္႕ေတာ္မ်ားကို ျပန္စာေပးပို႕ လိုက္ေစ လိုေၾကာင္း။

သကၠရာဇ္ ၁၂၇၃ ခု၊ ျပာသိုလဆန္း (၁၀) ရက္ေန႕ ၁၃-၁-၁၉၁၂ ခု "၀က္မစြတ္၀န္ေထာက္ေတာ္မင္း၊ မင္းထင္မဟာစည္သူဘြဲ႕ခံ ဦးလတ္၏ ရတနာဂီရိ ေပးစာ၊ ျပန္စာ လက္ခံ" မ်ားမွ အထက္ပါစာမ်ားကို ေတြ႕ရျခင္းျဖစ္သည္။ သီေပါမင္းတရားထံမွ ျပန္စာမ်ားကိုမူ မေတြ႕ရပါ။ ရွိေတာ့ရွိေပမည္။ မေဖာ္ျပထား၍ မေတြ႕ရျခင္းျဖစ္ေလသည္။ အထက္ပါေနာက္ဆံုးစာႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း သီးေပါမင္းတရားထံမွ ျပန္စာ တစ္စံုတစ္ရာ ထပ္မံမေတြ႕ေတာ့၍ ပုခန္းႀကီးစုဖုရား ႀကီး ကံကုန္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ မင္းတရားႀကီး ကုိယ္စားလွယ္ ေတာ္မ်ား (ခၽြန္းေတာင္ထိပ္ေခါင္တင္ႏွင့္ ၀က္မစြတ္၀န္ေထာက္) တို႕က တစ္ဖက္ႏွင့္ မိတီၳလာ စုဘုရားကေလး၏ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္မ်ား ကုိယ္စား သမီးေတာ္ႀကီးဆိုသူႏွင့္ ၎၏ခင္ပြန္း ဦးေမာင္ကေလး တို႕ကတစ္ဖက္ အေမြမႈသည္ သမီး ေတာ္ႀကီး၏ ေရွ႕ေနတင္ျပေသာ-
"သီေပါဘုရင္မင္းျမတ္ကို အျခားသူတို႕က မည္သည့္အေၾကာင္းအရာႏွင့္မဆို ပစၥည္းဥစၥာမႈႏွင့္ စပ္၍ သီေပါ ဘုရင္မင္းျမတ္ ပိုင္ ပစၥည္းမ်ားကို ေတာင္းခံစြဲဆိုျခင္း မလုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ သီေပါဘုရင္မင္းျမတ္က လည္း အျခား သူတို႕ထံ ပစၥည္းဥစၥာမႈႏွင့္စပ္၍ ေတာင္းခံစြဲဆိုျခင္း မျပဳႏိုင္ေၾကာင္း"

ဆိုသည့္ သီးျခားဆာၾကဴလာ ဥပေဒအရ သမီးေတာ္ႀကီးတို႕ဘက္မွ အႏိုင္ရရွိသြားပံုရသည္။ အမွန္မွာ မိတၳီလာ စုဖုရားကေလး ၏ သားသမီးမ်ားကို ပုခန္းႀကီးစုဖုရားႀကီးက အေမြစားအေမြခံ ေမြး စားထားခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္၊ သီေပါမင္းတရားထံမွ ၎ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပန္စာတစ္စံုတစ္ရာ ထပ္မံ မေတြ႕ရေတာ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုသို႕ သီေပါမင္းတရားႏွင့္ ႏွမေတာ္ မိတၳီလာစုဖုရားကေလး၏ သားသမီးမ်ားသည္ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး၏ အေမြမႈ ေၾကာင့္ တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ တင္းမာသြားၿပီး ကင္းကြာသြားၾကပံုရသည္။ သို႕ေသာ္၊ သီေပါမင္း တရား နတ္ရြာစံၿပီးေနာက္ အရွင္နန္းမေတာ္ဘုရား (စုဖုရားလတ္) ျမန္မာျပည္သို႕ ျပန္လာ၍ စံေနေတာ္ မူေသာ အခါတြင္ ျပန္၍ အဆက္အသြယ္ရွိသြားၾကပံုရပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ အရွင္နန္းမေတာ္ ဘုရား က အပ်ိဳေတာ္ ပင္းယမင္းသမီးကို ျမြက္ၾကားေတာ္မူဖူး၏။

"သည္ႏွစ္ စုဖုရားရဲ႕ ေမြးေန႕အလွဴေတာ္ဟာ ထူးတယ္လို႕ဆိုရမည္ ပင္းယရဲ႕။ ခါတိုင္းႏွစ္ေတြ ထက္ လွဴဖြယ္ ပစၥည္းစံု သလို အလွဴပါ၀င္ၾကသူမ်ားကလည္း စံုလွတယ္။ မႏၱေလးက မိတၳီလာစုေလးရဲ႕ သမီးႏွစ္ေယာက္ ကေတာင္ လွဴဖြယ္ပို႕တယ္။ ပုခန္းႀကီးမမ လြန္ၿပီးစက ပုခန္းႀကီးအေမြစုႏွင့္ ပတ္သက္ ၿပီး ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဘုရားနဲ႕ မိတၳီလာစုေလးရဲ႕သမီးေတြ၊ အမႈဆိုင္မလိုျဖစ္ၾကရေသးတယ္။ ဒီတုန္းက ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဘုရား အတြက္ ခၽြန္ေတာင္မမ နဲ႕ ၀က္မစြတ္၀န္ေထာက္တို႕က မႏၱေလးရံုးမွာ ရင္ဆိုင္ေပး ၾကတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ဘုန္းႀကီးဘုရားက ကေလးေတြနဲ႕ဖက္ၿပီး မေျပာေတာ့ပါဘူးလို႕ ဆိတ္ဆိတ္ေန လိုက္တယ္။ ဒီေနာက္ေတာ့ မိတၳီလာစုေလးရဲ႕ သားသမီးေတြနဲ႕ ဘုန္းေတာ္ႀကီးဘုရားဟာ ကင္းကြာ သြားၾကတယ္။ စုဖုရား ခုလို ရန္ကုန္မွာ စံေတာ္မူတဲ့အခါမွာေတာ့ ျပန္ၿပီး အဆက္အသြယ္ရွိလာတယ္။ သင္းတို႕ေလး ေတြက ခုလို တရိုတေသ သတိရရွိလို႕ စုဖုရား၀မ္းေျမာက္ေတာ္မူတယ္ ပင္းယရယ္" ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ သို႕ေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သီေပါမင္းတရား ၏ သမီးေတာ္မ်ားႏွင့္ မိတၳီလာ စုဖုရားကေလး တို႕၏ သမီးေတာ္မ်ားသည္ ခင္မင္မပ်က္ ေဆြမ်ိဳးဆက္ၾကပံုရသည္။

သီေပါမင္းတရား၏ တတိယ သမီးေတာ္ႏွင့္ စတုတၳသမီးေတာ္တို႕ မႏၱေလးတြင္ စံေနၾကစဥ္က မိတၳီလာ စုဖုရားကေလး ၏ သမီးေတာ္မ်ားျဖစ္ေသာ သမီးေတာ္လတ္၊ သမီးေတာ္ကေလးတို႕ႏွင့္ ၀မ္းကြဲ ညီအစ္မ ေတာ္မ်ား ခ်င္းခ်င္း အဆက္အသြယ္ရွိၾကသည္ဆိုပါသည္။ ယခုတိုင္ ေျမးေတာ္မ်ား အခ်င္းခ်င္းလည္း အဆက္ အသြယ္ မျပတ္ၾကပါ။ စာေရးသူအား ရန္ကုန္တြင္ရွိေသာ သမီေတာ္လတ္၏ သမီး "သမီးေတာ္" ဆိုသူထံ ေတာ္ေတာ္ (ေတာ္ဘုရားကေလး)တို႕ ဇနီးေမာင္ႏွံက ေခၚေဆာင္သြားၿပီး မိတ္ဆက္ေပး၍ မိတၳီလာ စုဖုရာကေလး၏ တစ္ပါးတည္းသာ က်န္ေတာ့သည့္ (ေျမးေတာ္) သမီးေတာ္ ဆိုသူႏွင့္ စာေရးသူတို႕ ေတြ႕ဆံု သိကၽြမ္းရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ "ေသြး" ဆိုသည္မွာ မျပတ္စေကာင္းပါ။

စာေရးသူ - ေမာင္သန္းေဆြ (ထားဝယ္)
ကလ်ာမဂၢဇင္း ဧၿပီလ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္
.