ဝင္းၿငိမ္း ႏွင္႔ စာေရးဆရာမ်ား ေပဖူးလႊာစာေပအင္တာဗ်ဴး, အပိုင္း (၄၁)

(ဘယ္မွာလဲ … ကာရန္၊ တစ္ခုမွ မပါပါဘူး။ အခု ေရးေနၾကတဲ့ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာ ဆုိတာေတြက ကာရန္ေတြ ပါ ေနၾကတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာကုိ "လြတ္လပ္ကာရန္" ဆုိၿပီး ေခၚတဲ့လူက ေခၚတယ္။ "ဗလာကဗ်ာ" လုိ႔ ေခၚသူက ေခၚေသးတယ္။ ေဆာရီးပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ ယူကတည္းကုိက အဂၤလိပ္စာလံုး Without ဆုိတာကုိ တုိက္႐ုိက္ဘာသာျပန္ ယူထားတာပဲ။ တျခားစကားလံုး အစားထုိးလုိ႔ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ မရ ႏုိင္ပါဘူး။ Free Verse ဆုိတာလည္း ကၽြန္ေတာ္ လက္မခံပါဘူး။ Free Verse ဆုိတာ မ႐ွိဘူး။ Blank Verse ပဲ႐ွိတယ္။ ဂ်ပန္မွာလည္း လုပ္ေတာ့ လုပ္ခဲ့ၾကေသးတာပဲ။) ကို ဆက္ဖတ္ရန္...........

အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခ်င္တာက ကာရန္မဲ့ကဗ်ာ ဆုိရင္ ကာရန္လံုး၀ မပါပါဘူး။ ကာရန္ခ်ိတ္ေရးၿပီး ကာရန္မဲ့ ကဗ်ာ ပါလုိ႔ ေျပာရင္ ေျပာတဲ့သူလည္း မွားတယ္။ ေရးတဲ့သူလည္း မွားတယ္။ ကာရန္ကုိ မလုိခ်င္ လုိ႔ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာ ကုိ ေရးခါမွ ဘာကိစၥကာရန္က ပါလာရမွာလဲ။

ကာရန္မဲ့ကဗ်ာ ကုိ ေစာေစာက ေျပာသလုိ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ကတည္းက ကၽြန္ေတာ္ ထြင္ခဲ့တယ္။ ေအာင္ျမင္ခ်င္ လည္း ေအာင္ျမင္မယ္၊ မေအာင္ျမင္ခ်င္ရင္လည္း မေအာင္ျမင္ဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔ ကာရန္မဲ့ ကိစၥ လိႈင္းဂယက္ ထလာတယ္ဆုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေအာင္ျမင္တယ္ဆုိရမွာေပါ့။
ကာရန္မဲ့ ကဗ်ာ ဆုိၿပီးမွ ကာရန္ပါလာရင္ ကဗ်ာမွာ ဂုဏ္သိကၡာအက်ဆံုးပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကာရန္ စည္းၾကပ္ ထားတဲ့အထဲ က ကာရန္ကုိ မတတ္သာလုိ႔ ခ်ိဳးေဖာက္တယ္ဆုိရင္ ဒါက တစ္မ်ိဳး။ အခုဟာက လြယ္လြယ္ နဲ႔ ေလွ်ာက္လုပ္ေနၿပီး ကာရန္မဲ့ကဗ်ာပါလုိ႔ တပ္လာရင္ေတာ့ ေဆာရီးပဲ။ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာက ပုိ ခက္တယ္။ ေစာ ေစာက ေျပာခဲ့သလုိ ကဗ်ာ၀တၳဳ႐ွည္ေတြ အမ်ားႀကီး ေရးခဲ့ၿပီးမွ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာ ကၽြန္ေတာ္ ေရးခဲ့တာပါ။

ေရးတဲ့ေနရာ မွာ ကုိယ့္အေတြးအေခၚကုိ မွတ္တမ္းေရးသလုိ ေရးႏုိင္တယ္။ ဒါသက္ငယ္အတြက္ ကာရန္မဲ့ ကဗ်ာ ပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကုိယ္တုိင္လည္း ဒီလုိပဲ ေရးခဲ့တာပဲ။ ဒုတိယအဆင့္ျမင့္လာတာက အေတြးအေခၚ ျမင့္ျမင့္ ကုိ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာအျဖစ္ ေရးခ်င္ၿပီဆုိရင္ Theme ႀကီးႀကီးကုိ ေရးရမယ္။ ထုထည္႐ွိတဲ့၊ အစုိင္အခဲ ႐ွိ တဲ့ အားေရာမာန္ပါ ထည့္ေရးရတယ္။ ဥပမာေတြ၊ ႐ူပကေတြ၊ အလကၤာေတြ အမ်ားႀကီး ထည့္ၿပီးေရးရတယ္။

အထူးသျဖင့္ လူေတြ မသိတာက ကာရန္မဲ့မွာ အသံစီးထားတယ္ ဆုိတာပဲ။ ကာရန္႐ွိေပမယ့္ အသံ စီးတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အသံေပ်ာက္တယ္။ အဲဒီအသံၾသဇာကုိ စီးႏုိင္ရင္ ကာရန္ ခံႏုိင္တာနဲ႔ အတူတူပဲ။ ဒါေတြကုိ ေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ား မသိၾကလုိ႔ ကာရန္ပါတဲ့ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာ ႐ွိေနၾကတာပဲ။ Without လုိ႔ သံုးထားတဲ့ အတြက္ "လံုး၀" ကာရန္ပါလုိ႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ထင္႐ွားေအာင္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ကၽြန္ေတာ္ ထပ္ျပမယ္။

ကုရာမဲ့ ေ၀ဒနာ

                         (၁)
        အခ်စ္ဟာ
        သမားေတာ္လည္း ျဖစ္တယ္။
                        (၂)
        အခ်စ္ဟာ
        ေဆးတစ္ပါးလည္းျဖစ္တယ္။
                        (၃)
        အခ်စ္ဟာ
        ေ၀ဒနာလည္းျဖစ္တယ္။
                        (၄)
        ဒါေပမဲ့
        အခ်စ္သမားေတာ္ဟာ
        အခ်စ္ေဆးနဲ႔
        အခ်စ္ေ၀ဒနာသည္ကုိ
        ဘယ္ေတာ့မွ ေပ်ာက္ေအာင္
        ကုမေပးႏုိင္႐ွာဘူး။

ဒီမွာ ကာရန္မပါဘူး။ သုိ႔ေသာ္ Theme က်ေတာ့ နက္တယ္။ အဲဒါကုိ ကာရန္မဲ့ ကဗ်ာလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ ေခၚတယ္။ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာသေဘာပုိၿပီး နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ပန္းခ်ီဘက္က လွည့္ ေျပာရရင္ ပီကာဆုိ ဟာ ပန္းခ်ီအေျခခံပညာကုိ ေက်ညက္ၿပီး Fine art ေပါင္းမ်ားစြာ၊ Portrait ပံုတူပန္းခ်ီ ေပါင္း မ်ားစြာ အကုန္လံုးကုိ တတ္ၿပီးမွ ခ်ိဳးငွက္ကေလး တစ္ေကာင္ရဲ႕ ပံုကုိ ေရးခဲ့တယ္။ ပ်ံေနတဲ့ ခ်ဳိးကေလး တစ္ေကာင္။ ဒီခ်ိဳးက တစ္ကမၻာလံုးကုိ လႊမ္းမုိးသြားတယ္။ သိန္းသန္းခ်ီၿပီး တန္သြားတယ္။ ဘယ္လုိ ခ်ိဳးလဲ၊ ကာရန္မဲ့ ကဗ်ာ ပံုသ႑ာန္ ကြန္႔ျမဴးထားတဲ့ခ်ိဳး။ ဒါကုိ သူက အေျခခံပညာေတြ တတ္ၿပီးမွ ေရးတာ။ ကၽြန္ေတာ္ ဆုိလုိခ်င္တာက ကာရန္မဲ့ ေရးေတာ့မယ့္သူဟာ အေျခခံကုိ ပုိင္ႏုိင္ၿပီးမွပဲ ေရးႏုိင္ပါ တယ္။

ခုလုိပံုနဲ႔ ကာရန္ပ်က္ကဗ်ာေတြစာ ဆက္ၿပီး ႀကီးစုိးသြားမယ္ဆုိရင္ လူငယ္ေတြ ပ်က္စီးကုန္ၾကလိမ့္မယ္။ ေနာင္တစ္ေခတ္ မွာ လူတုိင္းဟာ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာဆရာလုိ႔ ျဖစ္လာၾကလိမ့္မယ္။ ဒါ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ကာရန္မဲ့ ကဗ်ာ ေရးႏိုင္ဖုိ႔ အတြက္ သူ႔ရဲ႕ talent သူ႔ရဲ႕ ႀကိဳးစားမႈ၊ သူ႔ရဲ႕ ဆည္းပူးမႈ၊ သူ႔ရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳ၊ ပါရမီ၊ ဘာ ညာေပါ့။ ေနာက္ အလကၤာ။ ဒါေတြ တတ္ဖုိ႔ အမ်ားႀကီးလုိပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ က ဒီလုိ ေျပာလုိက္ေတာ့ လူငယ္ေတြ ကာရန္မဲ့ကဗ်ာ မေရးၾကရေတာ့ဘူးလားလုိ႔ ေမးစရာ ႐ွိလာ မယ္။ မပိတ္ပင္ပါဘူး။ ေရးၾကပါ။ သုိ႔ေသာ္ စည္းမ်ဥ္းကာလကေလးနဲ႔ ေရးၾကမွ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ ကာရန္တစ္ လံုးစ ႏွစ္လံုးစ ပါသြားရင္ ကာရန္မဲ့ရဲ႕ အေျခခံ Fundamental လံုး၀ ူေပ်ာက္သြားလိမ့္မယ္။

လူႀကီးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ဒီကာရန္မဲ့ကိစၥကုိ ေ႐ွာင္ၾကတယ္။ သူတုိ႔ စ လာတဲ့သူ မဟုတ္ေတာ့ တရားခံ အျဖစ္မခံႏုိင္ၾကဘူးေလ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကေတာ့ စ လုပ္ခဲ့ၿပီဆုိေတာ့ တရားခံ ျဖစ္ခ်င္ ျဖစ္ပါေစေတာ့၊ ေျပာရေတာ့မွာပဲ။ ကုိယ္ စ ခဲ့တဲ့ ဇာတ္ကုိ ကုိယ္ပဲ ႐ွင္းရေတာ့မွာေပါ့ "
" ဆရာ ေရးခဲ့တဲ့ စစ္နဲျပည္သူ ကဗ်ာဟာ ဆရာႀကီးသခင္ကုိယ္ေတာ္မိႈင္းရဲ႕ ဆုရကဗ်ာလုိ႔ သိရပါတယ္။ ဘယ္လုိ အထိမ္းအမွတ္ နဲ႔ ေပးခဲ့တာပါလဲ။ ဆရာကေရာ ဒီကဗ်ာကုိ ဘယ္လုိ ခံစားခ်က္နဲ႔ ေရးခဲ့တာပါလဲ "

" ဒီကဗ်ာက ေတာ္ေတာ္ေစာပါတယ္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္က ေရးခဲ့တာပါ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံမွာ ေရးခဲ့ တာေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က နယ္ခ်ဲ႕ဖက္ဆစ္ကာလမွာ ႀကီးျပင္းခဲ့ရတာကုိး။ ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ကာလ စစ္ေတြ ရဲ႕ အနိ႒ာ႐ံုကုိ ျမင္ၿပီး ဒီကဗ်ာကုိ ေရးခဲ့တာပါ။ အဲဒီေတာ့ ကုိ၀င္းၿငိမ္း ေမးတဲ့ ဆုကိစၥ ေျပာရရင္ ကၽြန္ေတာ္ ရခဲ့ တဲ့ ဆရာႀကီးသခင္ကုိယ္ေတာ္မိႈင္းရဲ႕ ဆုက ပထမဆံုး ေပးတဲ့ဆု။ ၿပီးေတာ့ ဒီတစ္ဆုပဲ ႐ွိတယ္။ အဲဒီဆုကုိ တျခား ဘာဆုနဲ႔မွ ကၽြန္ေတာ္ မလဲႏုိင္ပါဘူး။ ဒီဆု ရတာ ကမၻာ့ႏုိဗယ္လ္ဆုရ သေလာက္ ကၽြန္ေတာ္ ျမတ္ႏိုးပါတယ္။

ဒီကဗ်ာေၾကာင့္ပဲ ကၽြန္ေတာ့္ ပုလဲကံုး ကဗ်ာစာအုပ္က ဆုနဲ႔ လဲြခဲ့ရတယ္။ ဟုိေခတ္တုန္းကေတာ့ ဒီကဗ်ာ ကုိ ကြန္ျမဴနစ္ကဗ်ာလုိ႔ ျမင္ၾကတာကုိး။ ဒီေန႔ ေခတ္က်ေတာ့ ဒါဆုိ႐ွယ္လစ္ကဗ်ာ ျဖစ္သြားျပန္ေရာ "
" ဆရာနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ ေရးခဲ့ၾကတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြ ဘယ္သူေတြ ႐ွိပါသလဲ ဆရာ။ အဲဒီေခတ္က ကဗ်ာ ေလာက အေျခအေနကုိ ဒီေန႔ လူငယ္ေတြ သိရေအာင္ ေျပာျပေစခ်င္ပါတယ္"
" ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ ေရးခဲ့ၾကတဲ့သူေတြကေတာ့ ဂုဏ္၀င္း၊ ေနာင္၊ ႏြယ္ (စစ္ေတြ)၊ စစ္ကုိင္းႏြယ္ျမင့္။ အဲဒီ ေခတ္တုန္း ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ဘာေတြ ေရးသလဲဆုိေတာ့ ေမး၊ ကဗ်ာေတြေရးတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး ကဗ်ာေတြေရးတယ္။ ေအာက္တုိဘာေတာ္လွန္ေရးတုိ႔ ဘာတုိ႔ေပါ့။ အဲဒါေတြ ေရးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ကုိ "အနီ" ေတြ ဘာေတြ အေျပာခံရတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကေတာ့ လိႈင္းဂယက္ ႐ုိက္ခတ္ မႈ မွာ မေ႐ြ႕ လ်ားဘူး။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကဗ်ာေတြက ေတာ ေတာင္ ေရ ေျမကုိ ဖဲြ႕ဆုိ ေနၾကရာကေန ႏုိင္ငံေရး နယ္ပယ္ကုိ၊ လူ႔ဘ၀၊ ျပည္သူထဲကုိ ေရာက္လာတာေပါ့။

ေတာ္လွန္ေရးအေၾကာင္း ေရးေတာ့ မီးေလာင္ ငုတ္တုိတုိ႔၊ ေသြးတုိ႔ ပါလာတာေပါ့။ ဒီတုန္းက ဘာေျပာၾက သလဲဆုိေတာ့ ေဒါင္းႏြယ္ေဆြ ေရးရင္ မီးေလာင္ ငုတ္တုိတုိ႔၊ ေသြးတုိ႔ခ်ည္းပဲ။ အနိ႒ာ႐ံုေတြခ်ည္းပဲေပါ့။ ဒီေကာင္ ဒါက မတတ္ေတာ့ဘူးလုိ႔ ေျပာၾကတယ္။

အဲဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္က "မာန္" တုိ႔ ဘာတုိ႔ အလွအပ ကဗ်ာေတြ ေရးျပလုိက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ ေတြ အားလံုး သာမန္ပံုစံ ကဗ်ာေတြထက္ေက်ာ္ၿပီး အေတြးအေခၚကုိ ယူေဆာင္လာၾကတယ္။ အားလံုး အေတြး ပီျပင္ၾကတယ္။ အေရးရဲတယ္။ ဘာပဲေျပာေျပာ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ သန္႔သန္႔႐ွင္း႐ွင္း ႐ွိၾက တယ္။ ခုတ္တာ ထစ္တာ မပါဘူး။ ၀ုိင္း၀န္းကူညီၾကတာပဲ ႐ွိတယ္။ ကဗ်ာဆရာ ဆုိတာလည္း အခု ေလာက္ မေပါေသးဘူး။ ကဗ်ာဆရာ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ေတြ႕ဖုိ႔ကုိ ေတာ္ေတာ္ ခ်ိန္းယူရတယ္။

ကဗ်ာအပုဒ္ ႏွစ္ရာ၊ သံုးရာေလာက္က အလကား ေရးခဲ့ၾကရတာခ်ည္းပဲ။ ကဗ်ာဆရာ အသင္းက ဒီကဗ်ာ စာမူ ကုိေတာ့ စာမူခ ေပးသင့္ပါတယ္ ဆုိမွ ဆယ့္ငါးက်ပ္ေလာက္က စ ရတာ။ ဒါလည္း ေတာ္ေတာ္ တုိက္ယူ ခဲ့ၾကရတာပါ။
ေနာက္ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတာ တစ္ေယာက္ ႐ွိေသးတယ္။ ေနေသြးနီ။ သူက ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ထက္ အသက္ေတာ့ ငယ္တယ္ဗ်။ ဒါေပမဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္ "
" ဆရာ့ ကဗ်ာေတြမွာ စာလံုးတူ ကာရန္အစပ္ေတြ ေတာ္ေတာ္ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဥပမာ- "႐ြက္၀ါေႂကြ ေလြေလြ လြင့္လြင့္ေလာင္းေလာင္း" တုိ႔ ဘာတုိ႔ေပါ့။ အဲဒီလုိ အစပ္မ်ိဳးေတြကုိ ဘယ္လုိ ခံစားၿပီး ေရးခဲ့တာ လဲ သိပါရေစ"

" ဟုတ္တယ္။ ပထမပုိင္းမွာ က႑သံုးခုေလာက္ ႐ွိတယ္။ တစ္ခုက ဘာလဲဆုိေတာ့ ႐ုိး႐ုိးစကားလံုးနဲ႔ ေလးလံုးစပ္ ေရးတယ္။ ေနာက္ေတာ့ စကားလံုး ကြန္႔ျမဴးလာတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အေတြးကြန္႔ျမဴးလာ တယ္။ အေတြးကြန္႔ျမဴးလာတယ္ဆုိတဲ့ အပုိင္းက်ေတာ့ အေၾကာင္းအရာ ပါလာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စကား လံုးနဲပ ပတ္သက္လုိ႔ကေတာ့ ျမန္မာစကားမွာ စကားလံုးႏွစ္လံုး ထပ္သံုးတာ ေတာ္ေတာ္ မ်ားပါတယ္။ ဥပမာ- အဂၤလိပ္မွာေတာ့ The grass is tall လုိ႔ပဲ ႐ွိတယ္။ The grass is tall tall မ႐ွိဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မွာက်ေတာ့ "႐ြာ႐ြာေလမဆံုးု၊ အုန္းအုန္းရယ္ ၿငိမ့္ၿငိမ့္၊ ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲသဲ" ဘာညာဆုိၿပီး စကားလံုး ေတြ ထပ္လုိ႔ ရတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေစာေစာက ကုိ၀င္းၿငိမ္းေျပာတဲ့ ႐ြက္၀ါေႂကြ ေလြေလြလြင့္လြင့္ ေလာင္းေလာင္းတုိ႔၊ လိႈင္းေတြ တလိမ့္လိမ့္လူးတုိ႔ကုိ လက္တည့္စမ္းတဲ့ သေဘာနဲ႔ ယူလာခဲ့တာပဲ။ သုိ႔ေသာ္ ဒီဥစၥာေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔က တစ္ေနရာမွာ သံုးခဲ့တယ္ဆုိတာ ကြန္႔တဲ့သေဘာေပါ့။ စကားလံုး ထပ္သံုးျခင္းအားျဖင့္ အား ပုိ႐ွိေစတယ္။ ျမားတစ္စင္း ပစ္ၿပီးတဲ့ေနရာကုိ ထပ္ထပ္ပစ္တဲ့ သေဘာပါ။ ဒါေတြကေတာ့ ေ႐ွးအစဥ္အလာပါ။ မထိေရာက္ ဘူးလား ဆုိေတာ့ ထိေရာက္ပါတယ္။ တစ္ခ်က္ တစ္ခ်က္မွာ ဒါေလး သံုး လုိက္တာက လွသြားတယ္၊ ထိ သြားတယ္၊ ထပ္ဆင့္ၿပီး ထုိးလုိက္တဲ့ လက္သီးခ်က္ေတြလုိပါပဲ။
ဒါေတြက ႏုစဥ္အခါက သံုးခဲ့တာေတြပါ။ ဒီလုိ ေျပာလုိက္လုိ႔ ႀကီးတဲ့အခါမွာေကာ မသံုးရဘူးလား ဆုိေတာ့ သံုး ရပါတယ္။ ႀကီးတဲ့အခါမွာ သံုးေတာ့ စကားလံုးက ပုိေတာင္လ်ေသးတယ္။ ကတဲ့ အကြက္ကေလးကုိ ပန္းခ်ီ စုတ္ခ်က္ တင္သလုိေပါ့။ ကၽြန္႔ျမဴးခ်က္ပါပဲ "

" ဆရာ ကဗ်ာ၀တၳဳ ဘယ္ႏွပုဒ္ ေရးခဲ့ဖူးသလဲ "
" ေလးပုဒ္ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ မာန္၊ လြမ္းလိပ္ျပာေတာင္၊ အညၾတ ျမင္းခြာႏြယ္၊ ေနာက္ ကလ်ာ မိမိမုန္းကေတာ့ ကဗ်ာနဲ႔ စကားေျပ ေရာေရးထားပါတယ္ "
" ဆရာ ၀တၳဳ ဘယ္ႏွပုဒ္ေလာက္ ႐ုပ္႐ွင္႐ုိက္ၿပီးၿပီလဲ "
" အသည္းနဲ႔ထပ္တူ၊ အသည္းထဲကဆူး၊ မင္း ဘယ္ေျပးမလဲ မိခ်ိဳသဲ၊ ခ်စ္တဲ့ရက္ကုိ ႀကိဳေနမယ္တုိ႔ ႐ုိက္ၿပီး ပါၿပီ။ မ်က္ရည္စိမ္း က ေက်ာ္ဟိန္း နဲ႔ ႐ုိက္ဖုိ႔ စီစဥ္ေနတယ္"
" ၀တၳဳ ေတြကုိ ႐ုပ္႐ွင္႐ုိက္ေတာ့ စာေပရသပုိင္းနဲ႔ အႏွစ္သာရခ်င္းဘယ္လုိ ကြာျခားသြားတယ္လုိ႔ ထင္သလဲ"

" အခု ေနာက္ဆံုး ႐ုိက္သြားတဲ့ "ခ်စ္တဲ့ရက္ကုိ ႀကိဳေနမယ္" တစ္ကားပဲ အားရတယ္။ အကယ္ဒမီ သံုးေယာက္ ပါတယ္ေလ။ ဇာတ္ေကာင္ေနရာ ထားတာက ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ညိွႏိႈင္းပါတယ္။ က်န္ တာေတြကေတာ့ မမီဘူးဗ်။ ကၽြန္ေတာ္ ထင္တယ္ ဆယ့္ေျခာက္ပံု တစ္ပံုေတာင္ မမီႏုိင္ဘူး။ မမီတဲ့အျပင္ ဇာတ္အႁမႊာ ေတြ ထပ္ျဖည့္ ဟာသေတြ လုပ္ရနဲ့ ၀တၳဳရဲ႕ရသ ပ်က္သြားတာပဲ။ ဒါေတာ့ အျပစ္ တင္ လုိ႔ မရဘူးေလ။ နည္းစနစ္ခ်င္း ကြာၾကတာကုိး"
" အားနာနာ နဲ႔ပဲ ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးပါရေစ ဆရာ"
" ေမးပါ ကုိ၀င္းၿငိမ္း ေမးပါ"
" ပထမပုိင္းတုန္းကေတာ့ အပစ္အခတ္ အညွစ္အသတ္ ၀တၳဳေတြကုိ ဆရာေတာ္ေတာ္ေလး ႐ႈတ္ခ် ခဲ့ပါတယ္"
" ဟုတ္ပါတယ္ "
" ေနာက္ပုိင္းမွာ ဆရာကုိယ္တုိင္ အဲဒီ၀တၳဳမ်ိဳးေတြ ၀င္ေရးလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ"

" တုိတုိေျဖရရင္ေတာ့ စီးပြားေရးေၾကာင့္ပါ။ အယူအဆ ေျပာင္းလာတာလည္း ႐ွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကုိက ဥပမာ … မာန္ ဆုိပါေတာ့။ ရင္ကုိခဲြၿပီး အသည္းကုိ ထုတ္ၿပီးမွ ဂူကုိ ပက္တယ္ဆုိတာ ျဖစ္မွ မျဖစ္ ႏုိင္တာဘဲ။ သဘာ၀ယုတၱိကုိ လြန္ကဲၿပီး ေသြးန႔ဲ သံနဲ႔ ေရးရတာကုိ ကၽြန္ေတာ္ ေတာ္ေတာ္ေရးခဲ့တယ္။ ေလာကမ်က္ကန္း မွာ ဆုိလည္း မ်က္လံုးေဖာက္ ေခ်ာက္ထဲခ်တာေတာင္ မေသဘဲ သူက ျပန္ လက္စားေခ်တာကုိ ေရးခဲ့တယ္။ လြမ္းလိပ္ျပာေတာင္ မွာလည္း ေခါင္းျဖတ္တာတုိ႔၊ ဘာတုိ႔ ေရးခဲ့တယ္။ အဲဒီလုိ ေသြးသံရဲရဲ ဇာတ္ ေတြကုိ ႏွစ္သက္တယ္။ လက္ေတြ႕ ဘ၀မွာလည္း အတုိက္အခုိက္၊ အသတ္အပုတ္ ေတြ အားေပးရတာ ၀ါသနာပါတယ္။ ဒါေတာ့ ကုိ၀င္းၿငိမ္း သိတဲ့အတုိင္း ဆရာက်ား (က်ားဘညိမ္း) ႐ွိတုန္းက လက္ေ၀ွ႕ခံုနားမွာ ကၽြန္ေတာ္ အၿမဲေရာက္ခဲ့တာပဲ မဟုတ္လား။

တစ္ဖက္က ကၽြန္ေတာ္ စီးပြားေရး လုပ္ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ စုိက္ခ်င္တာကေတာ့ ႏွစ္႐ွည္လမ်ား ေမႊးႀကိဳင္ ေနမယ့္ စႏၵကူးပင္ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေလာေလာဆယ္ စားဖုိ႔အတြက္ ခ်ဥ္ေပါင္ပင္လည္း စုိက္ ရပါေသးတယ္။ ကဗ်ာသာ ေရးစားရမယ္ဆုိရင္ ကုိယ့္သားမယားကုိ ေကၽြးဖုိ႔ထားလုိ႔ ပု႐ြတ္ဆိတ္ကုိေတာင္ ေကၽြးဖုိ႔ ေလာက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဟုိတုန္းကဆုိ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ဆယ့္ငါးက်ပ္၊ ႏွစ္ဆယ္ပဲ ရတာပါ။ ခုမွ ေပဖူးလႊာ လုိ မဂၢဇင္းႀကီးေတြက ပုိမုိခ်ီးျမွင့္တာကုိး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ ကဗ်ာစာအုပ္ ဆယ့္တစ္အုပ္ ထုတ္ခဲ့ ပါတယ္။ ကဗ်ာနဲ႔ ပုိက္ဆံလည္း ေတာ္ေတာ္ရခဲ့ပါတယ္။
ထမင္းစား ဖုိ႔အတြက္ ဘာေရးရမလဲ စဥ္းစားေတာ့ ထုတ္ေ၀သူေတြက အထုိးအသတ္ ေသြးသံရဲရဲေတြ ေရး ခုိင္းတယ္။ ဆရာေဒါင္း ေရးမယ္ဆုိရင္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္လုိ႔ ၀ုိင္းေျပာၾကတယ္။ အဲဒီမွာ ခ်ဥ္ေပါင္႐ြက္ပင္ စုိက္ လုိက္ တာပါပဲ။ အငွားဆုိင္ေတြရဲ႕ တံခါးကုိ ဖြင့္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ သဘာ၀၀တၳဳေရးၾကည့္တယ္၊ မရဘူး။ အထုိးအသတ္ နဲ႔ ဖြင့္ေတာ့မွပဲ ရေတာ့တယ္။ အဲဒါပါပဲ"
" ဆရာ အခု၀တၳဳ ေတြ ဘာျဖစ္လုိ႔ ဆက္မေရးေတာ့တာလဲ "

" အသက္အ႐ြယ္ေၾကာင့္ရယ္၊ တျခား အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္လည္း ႐ွိတာေပါ့ေလ။ ဒီအသက္ ဒီအ႐ြယ္ က်မွ အခ်စ္၀တၳဳ ဆုိတာကလည္း ေရးလုိ႔မေကာင္းေတာ့ဘူး။ အထုိးအသတ္ေတြလည္း မေရးခ်င္ ေတာ့ဘူး။ ေရးတုန္းက ေရးခဲ့ၿပီပဲ။ အခု ကၽြန္ေတာ္ ကဗ်ာပဲ ေရးခ်င္ေတာ့တယ္။ စႏၵကူးပင္ပဲ စုိက္ခ်င္ ေတာ့ တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ဘာသာ ကဗ်ာက႑မွာပဲ ေနခ်င္ေတာ့တယ္။ ကဗ်ာနဲ႔ပဲ တုိင္းျပည္အက်ိဳး ကၽြန္ေတာ္ သယ္ပုိးခ်င္ေတာ့တယ္"
" ဆရာ က အသက္အ႐ြယ္ႀကီးလာလုိ႔ အခ်စ္၀တၳဳမေရးခ်င္ေတာ့ဘူးလုိ႔ ဆုိလုိက္တယ္။ အေတြ႕အႀကံဳ ရင့္က်က္ လာတဲ့ ဒီအ႐ြယ္မွ အခ်စ္၀တၳဳေတြကပုိၿပီး ပီျပင္တယ္လုိ႔ အေနာက္တုိင္းက ဆရာေတြက ဆုိၾက တယ္။ ဆရာ ဘယ္လုိသေဘာရသလဲ "

" အေ႐ွ႕နဲ႔  အေနာက္ မတူဘူးေလ။ ဆမ္းမားဆက္ေမာ(မ္)က အသက္ခုနစ္ဆယ္ေက်ာ္အထိ အခ်စ္၀တၳဳ ေရးတယ္ဆုိေပမယ့္ ဟုိက အေနာက္ပဲ။ အေ႐ွ႕မွာ ဒါမ်ိဳး မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ အခ်စ္၀တၳဳတစ္ပုဒ္ ထြက္ ၿပီး ၿမိဳ႕ထဲ သြားေတာ့ လူငယ္ေလးေတြ ေ၀ဖန္ေနသံၾကားရတယ္။ အဘုိးႀကီးႏွယ္ကြာ ... ႏႈတ္ခမ္းေမြး မွ အားမနာ၊ ဒီအသက္ ဒီအ႐ြယ္ႀကီးနဲ႔ အခ်စ္၀တၳဳ ေရးေနလုိက္တာတဲ့။ ကၽြန္ေတာ္ ေတာ္ေတာ္ ႐ွက္သြားပါ တယ္။ အေ႐ွ႕နဲ႔ အေနာက္ စ႐ုိက္ခ်င္း မတူတဲ့အတြက္ ဒီအသက္ ဒီအ႐ြယ္ ေရာက္မွ အခ်စ္၀တၳဳေတြလည္း မေရးခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ ေရးရမယ္ဆုိရင္လည္း သန္႔႐ွင္းစင္ၾကယ္တဲ့ ေမတၱာ အေၾကာင္းပဲ ေရးခ်င္ပါေတာ့ တယ္"

" ေက်းဇူးပါပဲ ဆရာ၊ ကၽြန္ေတာ္ ေမးခ်င္တာေလးေတြေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ေမးၿပီးပါၿပီ။ ကေလာင္နာမည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိခ်င္ပါတယ္။ ဆရာ "ေဒါင္း" ဆုိတာကုိ ဘာျဖစ္လုိ႔ ခံယူတာပါလဲ"
" ဒီလုိဗ် ကုိ၀င္းၿငိမ္းရ။ ပထမ ကၽြန္ေတာ့္ ကေလာင္နာမည္က "ေဒါင္းဒင္း"လုိ႔ ယူထားတယ္။ "ဒေဒြး" ႏွစ္လံုးေပါ့။ ႐ွင္မဟာရ႒သာရရဲ႕ ပ်ိဳ႕ေတြ သိပ္ဖတ္လြန္းေတာ့ ဒီပ်ိဳ႕ေတြ လႊ႔မ္းမုိးခံရၿပီး စာလံုးတူေတြ သိပ္ ႀကိဳက္ခဲ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ဆရာက "ေဟ့ေကာင္၊ ေဒါင္းဒင္ဆုိတာ တံငါေတြ ေလွနံကုိ ေခါက္တဲ့အသံ ကြ၊ ဘာမွ အဓိပၸာယ္ မ႐ွိဘူး" လုိ႔ ေျပာတယ္။ ဘဒင္ ဆုိတာလည္း လူမုိက္နာမည္ ခပ္ဆန္ဆန္မုိ႔ မယူခ်င္ ဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ အဘုိးက ေဒါင္းေတြ ေမြးတယ္။ ေဒါင္းေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္ သိပ္ခ်စ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဆရာႀကီးေ႐ႊဥေဒါင္းရဲ႕ နာမည္ကုိလည္း သိပ္ႀကိဳက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္နာမည္ တကယ္ေျပာရရင္ေတာ့ "ေ႐ႊ ဥေဒါင္း"နဲ႔ "မဟာေဆြ" ႏွစ္ခုကုိ ညွပ္ယူထားတာပါပဲ။

ေနထဲမွာ ေဒါင္းတံဆိပ္၊ ျမန္မာအလံမွာ ေဒါင္းတံဆိပ္ ... ဒါေတြကုိ အစဲြျပဳၿပီး ယူခဲ့တာလည္း ပါပါတယ္။ "စင္ထရယ္လ္" ေက်ာင္းမွာ နံရံကပ္စာေစာင္ေတြ စ ေရးၾကေတာ့ ေဒါင္းဒင္နဲ႔ပဲ။ ေနာက္ေတာ့မွ ေဒါင္းႏြယ္ေဆြ ျဖစ္သြားတာပါ။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္က စတာေပါ့ "
" ကၽြန္ေတာ္ မွတ္တမ္းတင္ထားလုိ႔ရေအာင္ ဆရာ စာေပနယ္ထဲ ေရာက္လာခဲ့ပံုေျပာျပပါဦး ဆရာ"
" စာေပေလာကထဲ ေရာက္ေအာင္ ပထမဆံုး လံႈ႕ေဆာ္ေပးခဲ့သူကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ အဘြားပဲ။ အဘြားက ဇိနတၳပကာသနီ ေတြ ဖတ္ျပတယ္။ ပံုေတြ ေျပာျပတယ္။ မွတ္မွတ္ရရ ပထမဆံုး ဖတ္တတ္ခဲ့တဲ့ စာ ကေတာ့ "ကုိၿပံဳးခ်ိဳ" ၀မ္းႏုတ္ေဆး ေၾကာ္ျငာပဲ။ အဘြားေရ ကၽြန္ေတာ္ စာဖတ္တတ္ၿပီလုိ႔ ေျပာေတာ့ အဘြား က ရယ္ လုိက္တာ။

ေနာက္ ဂ်ပန္ေခတ္ ေရာက္လာေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ ဘႀကီးတစ္ေယာက္ဆီက ဒဂုန္မဂၢဇင္းေတြ ဖတ္ရတယ္။ အဲဒီက ကဗ်ာေတြ စ ေလ့လာတာပဲ။ ဗံုးေတြ ခ်ေနတဲ့ၾကားကပဲ ကဗ်ာ စ ေရးခဲ့တယ္။ ကုိယ့္ ကုိယ္ ကုိယ္ေတာ့ ဟုတ္လွၿပီေပါ့။ ကၽြန္ေတာ့္ကုိ ကဗ်ာမတတ္ဘူးလုိ႔ လူေ႐ွ႕မွာ ေျပာလုိက္လုိ႔ အ႐ွက္ ရဖူးတာ ႐ွိတယ္။ ေျပာလုိက္တဲ့ လူက "ဟံသာ၀တီ ဦးဘရင္" ေပါ့ ဒီလူႀကီးက ေခါင္းတံုးႀကီးနဲ႔ ဂ်ပန္ေခတ္မွာ ပဲြစား လုပ္ေနတာကုိး။ သူ လာေတာ့ ေမေမက သားေရ မင္းကဗ်ာေတြ ျပလုိက္ပါဦး ဆုိတာနဲ႔ သူ႔ကုိ ျပ လုိက္တယ္။

ဂ်ပန္စကၠဴ တစ္ဖက္လြတ္မွာ ေလွ်ာက္ေရးထားတဲ့ ကဗ်ာေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိတယ္။ ကာရန္ မပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ကုိယ္ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ ကဗ်ာသမားေပါ့။ ဥပမာ - ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ သူ႔လမ္းစဥ္မွာ၊ ႏုိင္ငံေရး သတၱိ ... ဘာညာနဲ႔ ေရးထားတာ တစ္လံုးမွ ကာရန္မခ်ိတ္မိဘူး။ ဆရာက ရယ္တယ္။ မင္းဟာ ကဗ်ာ မွ မဟုတ္ဘဲတဲ့။ ဟာ ... ဘယ့္ႏွယ္မဟုတ္ရမွာလဲ၊ ဒီမွာ ေလးလံုးစပ္ ေရးထားတာပဲလုိ႔ ဆရာနဲ႔ ခံျငင္းတယ္။ ဆရာက အဲဒီေတာ့မွ ေလးလံုးစပ္ေရးတုိင္း ကဗ်ာမျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ကာရန္ႀကိဳး ခတ္တာေတြ၊ ႏြယ္တာ ေတြ ပါရမယ့္အေၾကာင္း ေျပာျပတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ့္ ပထမဆံုး ဆရာဟာ ဟံသာ၀တီ ဦးဘရင္ ပဲ။ တကယ့္တကယ္ ေျပာရရင္ေတာ့ အဘြားနဲ႔ ဒဂုန္မဂၢဇင္းက စ ခဲ့တာေပါ့ေလ။

ဒုတိယဆရာက "သေျပညိဳ"ပဲ။ ဆရာမင္းသု၀ဏ္ရဲ႕ ကဗ်ာေလ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေက်ာင္းမွာ ဒီကဗ်ာ သင္ရ ေတာ့ အတန္းထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္က ထထ႐ြတ္ျပရတယ္။ ကဗ်ာ႐ြတ္တာကုိ ကၽြန္ေတာ္ ၀ါသနာပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ တစ္ခါ ကၽြန္ေတာ့္ ကဗ်ာေတြကုိ ပါေအာင္ ထည့္ေပးလုိက္တာက စာေရးဆရာမ "ေငြတာရီ"ပဲ။ ေငြတာရီ က ကၽြန္ေတာ့္ကဗ်ာ ေတြကုိ ဟံသာ၀တီသတင္းစာမွာ ထည့္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ ကဗ်ာလမ္းေၾကာင္း ပါပဲ။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ေလာက္က စၿပီး ကၽြန္ေတာ့္ ကဗ်ာေတြ မဂၢဇင္းေတြမ်ာ ပါခဲ့ပါတယ္။

" ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆရာ၊ ခုလုိ ျပည့္ျပည့္စံုစံု မွတ္တမ္းတင္ခြင့္ရတဲ့အတြက္ ၀မ္းသာပါတယ္ ဆရာ "
" ကုိ၀င္းၿငိမ္း ကသာ ျပည့္ျပည့္စံုစံုလုိ႔ ေျပာေနတာ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အားမရေသးဘူးဗ်"
" ဟုတ္ပါတယ္ ဆရာ။ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ေနာက္ထပ္ ေျပာခ်င္စရာေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိပါလိမ့္ဦးမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဘက္က ေနရာအခက္အခဲေၾကာင့္ ကန္႔သတ္ခ်က္ ထားရတာမုိ႔ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဒါေလာက္ နဲ႔ပဲ လက္စသတ္ရတာပါ။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ဆံုခြင့္ရဦးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီထက္ ျပည့္စံုတဲ့ အေၾကာင္း အခ်က္ ေတြ ေျပာၾကေသးတာေပါ့ ဆရာ "
" ဘာသာ လာခဲ့ပါဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ့္ဘက္ကေတာ့ အဆင္သင့္ပါပဲ "

ေပဖူးလႊာ၊ မဂၢဇင္း၊ အမွတ္-၄၁၊ ေအာက္တုိဘာလ၊ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္။
.